پرخوری شبانه؛ از علل و عوارض تا درمان

آیا شما از آن دسته افرادی هستید که بیشتر غذای خود را در اواخر عصر یا در طول شب می‌خورید؟ آیا شما به‌صورت ناخواسته شبانه به دنبال غذا یا خوراکی در یخچال خود می‌گردید و می‌خواهید بدانید، چرا؟ لازم است بگویم که نگران نباشید! شما تنها نیستید. افرادی نیز مانند شما هستند که در تمام روز برای سالم‌خواری تلاش می‎کنند، ولی شب‌ها هرچه ریسیده بودند را پنبه می‌کنند! افراد مبتلا به سندروم پرخوری شبانه بیشتر به‌دنبال‌داشتن خواب باکیفیت و راحت به این مشکل دچار می‌شوند و از انجام چنین کاری احساس شرم و خجالت می‌کنند؛ اما داشتن احساس بد فقط به همین‌جا ختم نمی‌شود. افرادی که پرخوری شبانه دارند، نه‌تنها کیفیت خوابشان افزایش نمی‌یابد، بلکه بر روی آن اثرات منفی نیز می‌گذارد. به‌علاوه، چاقی و اضافه‌وزن ناشی از آن نیز این افراد را تحت‌فشار می‌گذارد.

بااین‌حال راهکارهایی وجود دارد که می‌توان با استفاده از آن عوارض ناشی از پرخوری در شب را کاهش داد و با آن مبارزه کرد. برای آگاهی از چرایی، مضرات و راهکارهای مقابله با این سندروم با ما همراه باشید.

علل پرخوری شبانه

باوجودآنکه علت اصلی این سندروم نامشخص است، مصرف بالای تنقلات در شب‌ها می‌تواند علت‌های متفاوتی داشته باشد که در ادامه مطلب به این موارد می‌پردازیم.

غذا نخوردن کافی در طول روز

یکی از دلایل مهم پرخوری شبانه، محدودیت بیش از حد مصرف غذا در طول روز است که سبب گرسنگی در شب می‌شود. بسیاری از افرادی که تلاش می‌کنند رژیم غذایی یا تغذیه سالم‌تری داشته باشند، به این مشکل دچار می‌شوند.

عادت

از اولین دلایلی که شاید برای این سندروم به ذهن هر فردی برسد، عادت می‌باشد. ممکن است این تجربه را داشته باشید که بدون هیچ احساس گرسنگی به سراغ یخچال بروید. ریزه‌خواری ممکن است یک موضوع روانی باشد که به یک عادت تبدیل شده است.

استرس و کسالت، از علل روانی پرخوری شبانه

استرس، اضطراب و کسالت از دلایل پرخوری عصبی می‌باشند. تعداد زیادی از افراد وجود دارند که غذا برای آن‌ها مانند یک مسکن عمل می‌کند. این افراد پس از یک روز سخت و استرس‌زا برای رسیدن به احساس آرامش و مهار احساساتی مانند غم و اندوه، عصبانیت یا ناامیدی به خوردن غذا روی می‌آورند تا از این طریق با مشکلات خود بجنگند. این افراد حتی زمانی که گرسنه نیستند هم غذا می‌خورند.

کم‌تحرکی

تحقیقات نشان داده است که افرادی که با کامپیوتر کار می‌کنند و تحرک کمی دارند بیشتر دچار پرخوری شبانه می‌شوند.

از دیگر علل پرخوری شبانه؛ دیر خوابیدن

یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که اکثر مردم در زندگی مدرن با آن مواجه هستند، به‌هم‌ریختن الگوی خواب است. این موضوع به‌خصوص در دانشجویان دیده می‌شود که تا دیرهنگام مشغول فعالیت هستند. عادت به بیدارماندن و غذاخوردن دیروقت یکی از دلایل ریزه‌خواری است که ترک آن نیز مشکل می‌باشد.

عدم تعادل هورمونی

عدم تعادل هورمونی ممکن است باعث افزایش شدید اشتها و پرخوری شود.

مضرات پرخوری شبانه

طبق تحقیقات متعدد صورت‌گرفته توسط متخصصان تغذیه نشان می‌دهد که پرخوری در شب علاوه بر تأثیرات در کیفیت خواب، عوارض متعددی دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

افزایش وزن

پرخوری در هرزمان می‌تواند انجام شود، اما بدترین نوع آن پرخوری آخر شب است؛ چراکه در این هنگام بدن انسان به دریافت کالری کمتری احتیاج دارد؛ بنابراین یکی از مهم‌ترین عوارض پرخوری شبانه به‌صورت طولانی‌مدت، افزایش وزن است. این افراد حداقل 25 درصد از کالری روزانه خود را در شب مصرف می‌کنند.

دیابت؛ قاتلی خاموش برای افرادی که پرخوری شبانه دارند!

همانطور که ذکر شد پرخوری در طول زمان باعث افزایش وزن می‌شود که این موضوع فرد را در معرض بیماری‌های مختلفی مثل دیابت قرار می‌دهد. پرخوری در شب می‌تواند سبب افزایش قند خون شود و به این طریق سطح انسولین خون را افزایش دهد. اگر این کار به طور طولانی انجام شود، فرد در معرض ابتلا به دیابت نوع دوم یا دیابت شیرین بزرگسالان قرار می‌گیرد.

بیماری‌های قلبی

پرخوری شبانه همچنین می‌تواند سبب افزایش میزان کلسترول شود؛ این یکی از دلایل اصلی بیماری قلبی یا حمله قلبی می‌باشد. معمولاً تنقلاتی که در میان افراد ریزه‌خوار محبوب است، دارای مقدار زیادی سدیم می‌باشد. مقدار سدیم بیش از نیاز بدن، موجب سکته قلبی و مغزی خواهد شد.

سوزش معده

مصرف مواد غذایی در شب موجب سنگین‌شدن و ریفلاکس معده و افزایش سوزش سر معده می‌گردد.

پوسیدگی دندان‌ها؛ از عوارض مهم پرخوری شبانه

استفاده مداوم از مواد قندی و مسواک‌نزدن بعد از پرخوری در شب باعث می‌شود مینای دندان به‌مرور از بین برود. مینای دندان که مستحکم‌ترین عضو بدن انسان است، نقش محافظتی دارد.

اثرات منفی بر سلامت روحی

پرخوری در شب علاوه بر عوارضی که بر روی سلامت جسمی دارد، سلامت روان فرد را نیز تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. این افراد در اواسط شب به سراغ غذا می‌روند، زیرا فکر می‌کنند با این کار کیفیت خوابشان بهتر می‌شود. درحالی‌که چنین چیزی صحیح نیست.

تأثیر منفی بر حافظه؛ از مضرات عجیب اما واقعی پرخوری شبانه

یکی دیگر از عوارض پرخوری در شب تأثیر منفی بر عملکرد حافظه و یادگیری به‌خصوص در دانش‌آموزان و دانشجویان است.

تغییر الگوی خواب

برخلاف آنچه افراد مبتلا به این سندروم فکر می‌کنند، پرخوری در شب می‌تواند باعث تغییر الگوی خواب، کاهش کیفیت خواب و حتی کابوس و خواب‌های عجیب شود.

راه‌حل مناسب برای توقف و درمان پرخوری شبانه

در ادامه برای حل این مشکل به چند راه‌حل ساده می‌پردازیم که می‌توانید برای متوقف کردن این احساس در شب انجام دهید.

ریشه‌یابی

برای تغییر این عادت، قبل از هر چیز باید علت مشکل را شناسایی کنید. دقت کنید که کدام یک از موارد ذکر شده در شما پرخوری شبانه را رقم زده است.

خوردن صبحانه کامل؛ راه حلی آسان برای متوقف کردن پرخوری شبانه

طبق تحقیقات صورت‌گرفته افرادی که از خوردن صبحانه خودداری می‌کنند، میل بیشتری به پرخوری در شب نشان می‌دهند. مهم‌ترین وعده در طول شبانه‌روز صبحانه است که در تنظیم متابولیسم بدن تا انتهای روز نقش دارد. صرف صبحانه کامل به‌خصوص همراه با مصرف پروتئین یکی از بهترین راهکارها برای جلوگیری از پرخوری شبانه محسوب می‌شود.

منوی موردعلاقه!

همان‌طور که حتماً شنیده‌اید، قدیمی‌ها معتقدند که «صبحانه را مانند شاه، نهار را مانند شاهزاده و شام را مانند گدا بخورید»؛ بنابراین سعی کنید برای وعده صبحانه و ناهار غذاهایی را صرف کنید که موردعلاقه شما هستند تا با اشتیاق بیشتری وعده خود را میل کنید.

سالم‌خواری؛ راه حلی مناسب برای جلوگیری از پرخوری شبانه

سعی کنید رژیم سالم‌‎خواری در پیش بگیرید و تنقلات و مواد دارای نگهدارنده‌ها را از لیست غذایی خود حذف کنید. مواد غذایی مفید مانند سبزیجات و میوه به شما پیشنهاد می‌شود.

ورزش و فعالیت بدنی

ورزش را جدی بگیرید؛ زیرا ورزش به تنظیم الگوی خواب، آرامش و سلامت جسمتان کمک می‌کند و تنش و ناراحتی‌ها را از شما دور می‌کند. فعالیت بدنی سبب کاهش پرخوری شبانه ناشی از استرس شده و به تنظیم متابولیسم بدن کمک می‌کند.

تنظیم برنامه غذایی

برنامه غذایی دقیقی برای خود تعریف کنید و برای خوردوخوراک خود به‌عنوان بخشی از روتین روزمره برنامه‌ریزی نمایید.

حذف خوراکی اضافه در خانه

وقتی که هله‌وهوله و تنقلات کمتر در دسترس شما باشند، کمتر به آن فکر می‌کنید و به سراغش می‌روید.

از یک فرد متخصص کمک بگیرید

اگر فکر می‌کنید پرخوری شبانه شما علل عمقی‌تری نظیر اختلالات روحی و احساسی دارد، بهتر است از یک فرد متخصص و مطلع مانند روان‌شناس کمک بگیرید. روان‌شناس می‌تواند به ریشه‌یابی و حل پرخوری عصبی شما کمک کند.

درمان‌های شناختی – رفتاری

یکی از موفق‌ترین روش‌های درمانی برای اختلالات پرخوری درمان شناختی – رفتاری بوده است که شامل آموزش‌های روانی به شخص می‌باشد. این درمان بر جلو کشیدن زمان وعده‌های غذایی تمرکز می‌کند تا فرد صبح‌ها زودتر صبحانه میل کند و به‌این‌ترتیب شب‌ها خواب بهتری داشته باشد.

برای مهار پرخوری شبانه، خودتان را به چالش بکشید!

از خودتان سؤال کنید که برای چه بعد از صرف وعده‌ها به‌صورت کامل، همچنان به دنبال تنقلات هستید و به‌این‌ترتیب خود را متوقف کنید.

برطرف‌کردن اختلالات هورمونی

به‌هم‌خوردن نظم هورمون‌ها باعث اختلال الگوی تغذیه می‌شود. پس از این مورد غافل نشوید و با کمک پزشک متخصص این مشکل را برطرف کنید.

تنظیم الگوی خواب

ساعت خواب خود را تنظیم کنید و تا دیروقت بیدار نمانید تا برای بیدارماندن در شب به پرخوری متوسل نشوید.

استفاده از درمان‌های طب سنتی برای پرخوری شبانه

واضح است که طب سنتی همیشه درمان‌های خوب و اثربخشی ارائه می‌دهد. در اینجا به چند درمان برای پرخوری شبانه اشاره می‌کنیم.

آب‌پرتقال

مرکبات به‌خصوص پرتقال، سرشار از آلکالوئیدها و روغن‌های ضروری هستند و به کاهش میل به پرخوری کمک می‌کنند.

شربت آبلیمو؛ درمانی در دسترس برای پرخوری شبانه

تهیه شربت آبلیمو با پالپ لیموی تازه و شکر کم می‌تواند باعث پرکردن و جمع‌شدن معده شده و از پرخوری در شب جلوگیری کند.

آب انگور

آب انگوری که دارای طعم ترش‌وشیرین باشد، معده را جمع می‌کند و مانع از پرخوری شبانه می‌شود. طعم شیرین آب انگور نیز با کنترل میزان قند خون از احساس گرسنگی زودهنگام جلوگیری می‌کند.

آب هندوانه

آب هندوانه با تأمین قند خون، مانع از پرخوری در شب خواهد شد و آب بدن را تأمین می‌کند.

اسفناج برای درمان پرخوری شبانه

اسفناج دارای ترکیبی به نام تیلاکویید است که کمک می‌کند چربی‌ها دیرتر هضم شوند و از این طریق ترشح هورمون سیری را افزایش می‌دهد.

ماهی سالمون

ازآنجایی‌که ماهی سالمون دارای امگا 3 (یک اسید چرب) می‌باشد، در درمان پرخوری شبانه نقش دارد.

دم‌نوش‌ها

دم‌نوش‌های مختلفی برای کاهش میل به غذا وجود دارند که می‌توان به دم‌نوش رازیانه اشاره کرد. همچنین، دم‌نوش زنجبیل می‌تواند به جنگ مهم‌ترین عارضه پرخوری در شب، یعنی چاقی برود و به کاهش و کنترل وزن کمک کند. این به دلیل طعم تند و خاص آن است؛ چراکه نوشیدن آن  سبب افزایش دمای بدن و سوختن کالری‌های اضافی بدن می‌شود.

کلام آخر

پرخوری شبانه ممکن است به یک عادت برای شما تبدیل شده باشد، اما باید سعی کنید با راه‌های مختلف آن را کنترل کنید. بهترین راه برای کنترل پرخوری در شب کمک‌گرفتن از افراد متخصص است، اما می‌توانید با شناسایی علل مصرف غذایی در شب به مهار این سندروم کمک کنید. طب سنتی نیز راهکارهای مختلفی برای درمان پرخوری ارائه می‌دهد که می‌توان از آن‌ها کمک گرفت. با داشتن الگوی مناسب و فواصل منظم غذاخوردن می‌توانید احساس گرسنگی و خستگی را مهار کرده و به‌راحتی با این سندروم مقابله کنید.